Վանայ լիճին հարաւ – արեւելքը կը գտնուի «Աղթամար» կղզին: Ան բնակելի եղած է հին ժամանակներուն: Ըստ Մովսէս Խորենացիի վկայութեան ան եղած է Ռշտունի նախարարներուն ամրոցը:

Կղզին նշանաւոր է իր երկու յուշարձան-կոթողներով, Գագիկ Արծրունի պալատը եւ Ս. Խաչ եկեղեցին: Պալատը դարերու ընթացքին անհետացած է այժմ կանգուն է միայն եւ Ս. Խաչ եկեղեցին (10րդ դարուն կառուցուած), որ հայկական ճարտարապետութեան գոհարներէն մէկն է: Ս. Խաչ եկեղեցին հարուստ է կենդանական քանդակներով եւ որմնանկարներով: Անոր պատերուն վրայ Ադամի եւ Եւայի ամբողջ պատմութիւնն է: Հազարամեայ տաճարը մեզի հասած է առանց վերափոխումներու:

Աղթամար անունը յառաջ եկած է Ա՜Խ Թամար արտայայտութենէն: Ըստ Ռ. Զարդարեանի «Ծովակին Հարսը» հէքեաթին եւ Յ. Թումանեանի «Աղթամար» քերթուածին, աւանդութենէն:

Մասնաճիւղը Հիմնուած է 1942 –ին Այնճար հայաւանին մէջ: Առաջին վարչական ընկերուհիներն են ՝ Արաքսի Պօյաճեան, Արաքսի Շէրպէթճեան, Եւա Մինասեան, Մարի Գըրըգեան, Ռեբեկա Գուճանեան, Սիմա Թասլաքեան, Էլմաստ Շէմմէսեան, Հայկուհի Մալգճեան, Մանիշակ Գալուստեան, Խաթուն Ուրֆալեան, եւ Սառա Քէրքէզեան :Ան ունի իր դարմանատունը , հիմնուած 1942 –ին :

Կը գործէ Այնճարի ”Յ. եւ Վ .Ֆիլհաննէսեան” կեդրոնին մէջ, Հ.Յ.Դ ”Կարմիր Լեռ” Կոմիտէի հովանիին տակ :